Kiedy zaczęto wykorzystywać skórę do produkcji dodatków? Skrócona historia garbarstwa

Kiedy zaczęto wykorzystywać skórę do produkcji dodatków? Skrócona historia garbarstwa

Skóra naturalna to jeden z najstarszych materiałów wykorzystywanych przez ludzi. Na długo przed tym, jak opracowano technologię tkacką, znacznie wcześniej niż pojawiło się kowalstwo i inne kluczowe dla rozwoju cywilizacji technologie, człowiek wykorzystywał skóry upolowanych przez siebie zwierząt do różnych celów. Można powiedzieć, że sztuka garbowania skóry jest niemal tak stara, jak ludzkość – skórzane przedmioty służyły ludziom od zarania dziejów; od wczesnego człowieka po czasy współczesne. Co ważne – skórzane przedmioty odegrały kluczową rolę w rozwoju cywilizacji, stanowiąc przejaw ludzkiej pomysłowości i zaradności. Dziś szyjemy ze skóry naturalnej torby i torebki, skórzane paski podtrzymują nasze ubrania, a portfele ze skóry chronią nasze pieniądze przed zgubieniem. Galanteria skórzana jest nie tylko funkcjonalna, ale i piękna. Czy tak było zawsze? Oczywiście, że nie. Przeczytajcie, jak długą drogę musiała przejść skóra, zanim zaczęła zmieniać się w dodatki skórzane, które użytkujemy dzisiaj.

Sztuka kaletnictwa przez wieki bazowała na bardzo prostych narzędziach

Dawno, dawno temu... czyli jak zmiękczano skóry w czasach prehistorycznych

Chociaż skóra zwierzęca jest materiałem organicznym, to archeologom udało się odnaleźć pozostałości po przedmiotach, do których wykonania użyto skórzanych elementów. Badania wykazały, że chociaż w tamtych czasach rodzaj ludzki nie dysponował zaawansowanymi technologiami, wiedzą chemiczną, a także narzędziami, już wtedy próbowano zmiękczać skóry upolowanych zwierząt tak, by mogły służyć jako okrycia lub elementy konstrukcyjne różnych przedmiotów – broni lub przedmiotów codziennego użytku. Odnalezione przez archeologów pierwsze skórzane przedmioty pochodzą z ok. 1300 roku p.n.e. Skóry upolowanych zwierząt nie były wtedy łatwym i wdzięcznym do obróbki materiałem – szybko stawały się twarde i sztywne, więc próbowano temu zapobiegać. Człowiek prehistoryczny zmiękczał skóry za pomocą tłuszczu, dymu oraz ostrych krawędzi kamieni, tymi ostatnimi zeskrobując resztki mięsa. Odpowiednio oczyszczone skóry stawały się prymitywnymi okryciami oraz elementami sakw i broni.

Rośliny w służbie garbarstwa – to wtedy powstała „galanteria skórzana”

Pierwsze próby zmiękczania skóry za pomocą roślinnych wywarów przeprowadzono w starożytności. Okazało się, że niektóre rośliny świetnie nadają się do nadawania skórze elastyczności, a także stanowią zabezpieczenie przed insektami, które lubiły zagnieżdżać się w skórzanych elementach. Odpowiednio zmiękczone błamy skóry zaczęto nieśmiało wykorzystywać do produkcji rzemieni, z których pleciono sandały i wykonywano inne części garderoby. Wtedy też rozpoczęto próby zabarwienia skórzanych przedmiotów lub ozdabiania ich za pomocą kolorowych rysunków, także robionych farbami roślinnymi. Coraz kunsztowniej wykonane skórzane przedmioty rozpoczęły swoją wędrówkę przez świat, zyskując ogromną popularność głównie wśród możnych – w skórzane dodatki do strojów chętnie zaopatrywali się faraonowie.

Kiedy okazało się, że dobrze pielęgnowana za pomocą tłuszczu skóra potrafi znieść wiele, rozpoczęto produkcję z niej także... broni. Skórzane pasy, stanowiące elementy ochronnych koszul albo tarcze, pokryte grubą warstwą skóry bydlęcej, stanowiły ochronę przed bronią wrogich plemion, a jednocześnie były oznaką splendoru – skórzany ekwipunek wojenny nie należał do tanich. To wtedy powstały pierwsze torby skórzane i skórzane tornistry – służyły do przenoszenia w nich prowiantu oraz zapasowych elementów uzbrojenia.

 Wytwarzanie broni z elementami skórzanymi

Gildie handlowe dla rzemieślników, tworzących dodatki ze skóry

Przemysł garbarski przez stulecia rozrósł się tak bardzo, że musiały powstać gildie, zrzeszające rzemieślników, a później kupców, tworzących i sprzedających galanterię skórzaną. Pozwalały one kontrolować dostawy materiałów, techniki tworzenia coraz bardziej finezyjnych skórzanych dodatków oraz procesów produkcji. Skóra nabierała coraz to nowych barw – ciągle była garbowana i farbowana roślinnie, ale liczne eksperymenty z barwiącymi roślinami pozwalały na uzyskanie coraz to nowych odcieni skórzanych przedmiotów.

Średniowiecze i Renesans były epokami, w których galanteria skórzana nabrała nowych kształtów. Ulepszane techniki i narzędzia pozwoliły na tworzenie ze skór naturalnych coraz bardziej finezyjnych dodatków, które nie tylko spełniały funkcje ochronne, ale także podkreślały piękno stroju i zamożność noszących je osób. To wtedy zaczęto produkować mięciutkie rękawiczki ze skóry koźlęcej, barwne sakwy i torebki, w których bogate damy nosiły perfumowane chusteczki i zdobione pasy, podtrzymujące ubranie lub bogato zdobione oprawy książek, które dziś na aukcjach osiągają niebotyczne sumy.

Barwienie skór tradycyjnymi metodami - Maroko

Kolejny przełom – skóra garbowana chemicznie

W połowie XIX wieku garbarstwo doświadczyło kolejnego przełomu. Wynaleziono wtedy alternatywę dla garbników roślinnych, niemal całkowicie przechodząc na garbowanie chromem. Pozwoliło to na znaczne przyspieszenie i usprawnienie procesu zmiękczania skóry, dzięki czemu ten surowiec staniał i stał się dostępny także dla mniej zamożnych osób. Obecnie około 85% garbarstwa na świecie opiera się na garbowaniu z użyciem chromu. Ma to swoje plusy i minusy. Minusem na pewno jest odejście od tradycyjnych metod, stosowanych od stuleci. Plusów jest więcej – skraca się proces obróbki skóry, a do tego proces jest znacznie tańszy, więc na skórzane akcesoria może sobie teraz pozwolić każdy.

Chociaż trendy się zmieniają, galanteria skórzana zawsze będzie obecna w naszej kulturze, gdyż trudno jest znaleźć jej zamienniki, mające tak ogromną funkcjonalność i piękny wygląd, jak dodatki ze skóry naturalnej. Jeśli zatem zastanawiacie się nad zakupem funkcjonalnej torby skórzanej lub mocnego paska ze skóry, zapraszamy na zakupy!